"Ιστορική σκέψη και επιχειρηματολογία: Μια παιδαγωγική σχέση για τη διδασκαλία της Ιστορίας και την προετοιμασία του ενεργού πολίτη"

Μαντζαρίδου Αρχοντία, Δρ, Αναπληρώτρια Οργανωτική Συντονίστρια (ΠΕ70) Εκπαιδευτικού Έργου Περιφέρειας Πειραιά

Περίληψη Εισήγησης

Με το νέο Πρόγραμμα Σπουδών (2017) το μάθημα της Ιστορίας τοποθετείται σε ένα σύγχρονο εκπαιδευτικό πλαίσιο για τη διαμόρφωση δημοκρατικών πολιτών με ιστορική σκέψη και συνείδηση. Η ιστορική σκέψη αποτελεί τη δομική συνύπαρξη της ελεύθερης έκφρασης, του διαλόγου, της γόνιμης αντιπαράθεσης, της ανάπτυξης επιχειρημάτων σχετικά με το παρελθόν μέσα από μια διαρκή επεξεργασία και αναίρεση στερεοτύπων και προκαταλήψεων. Περιλαμβάνει το πέρασμα από το προφανές ερώτημα «Τι συνέβη όταν;» στην αναζήτηση της ιστορικής σημασίας ενός γεγονότος, στην κατανόηση και κατάλληλη χρήση των πηγών, στην διερεύνηση και αξιολόγηση της αιτίας και της συνέπειας, στη διατύπωση ηθικών κρίσεων, στην συνειδητοποίηση της διαφορετικότητας του παρελθόντος και στην κατανόησή του ως μια σύνθετη ανάμειξη συνέχειας και αλλαγής. Τα παραπάνω αποτελούν άξονες πάνω στους οποίους μπορούν να αναπτυχθούν ιστορικά επιχειρήματα με τα οποία οι μαθητές θα υποστηρίξουν μια νέα αφήγηση που θα έχει επάρκεια, συνοχή, πειθώ και κυρίως θα αποδίδει νόημα στον κόσμο τους.

Η επιχειρηματολογία, στο μάθημα της Ιστορίας, έχει τις ρίζες της στην κατασκευή ερμηνειών σχετικά με γεγονότα, ανθρώπους, ιδέες και ζητήματα του παρελθόντος με βάση την κριτική ανάλυση των ιστορικών τεκμηρίων. Το ιστορικό επιχείρημα συνεπάγεται την κατανόηση της σχέσης μεταξύ πηγής και απόδειξης. Η κατάλληλη επιλογή έγκυρων και κατάλληλων αποδεικτικών στοιχείων και η μεταξύ τους συνομιλία θα καθορίσουν τη δύναμη του επιχειρήματος για την υποστήριξη μιας άποψης.

Η μαθητική ομάδα, στη διαδικασία αυτή είναι μείζονος σημασίας. Ο John Stuart Mill λέει εύστοχα «... εάν δεν υπάρχουν κάποιοι που διαφωνούν µε ορισμένες πολύ σημαντικές αλήθειες, είναι απαραίτητο να τους επινοήσουμε και να τους εξοπλίσουμε µε τα ισχυρότερα επιχειρήματα τα οποία θα μπορούσε να επικαλεστεί ο πιο επιδέξιος συνήγορος του διαβόλου». Οι μαθητές υιοθετούν το ρόλο του ιστορικού και δοκιμάζουν το ιστορικό τους επιχείρημα μέσα από διαδικασίες αντιλογίας ανταγωνιστικών επιχειρημάτων. Πρόκειται για διαδικασίες που ανοίγουν την προοπτική της ουσιαστικής εμπλοκής των μαθητών με την ιστορία και της εξάσκησή τους στο ρόλο του ενεργού πολίτη που μπορεί να αναλύει τα δημόσια ζητήματα και να παίρνει αποφάσεις με γνώμονα την ισότητα και τη δικαιοσύνη.

Βιογραφικό Εισηγήτριας

Η Αρχοντούλα Μαντζαρίδου σπούδασε προπτυχιακά στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 2005 φοίτησε στο Μαράσλειο Διδασκαλείο, το 2007 ολοκλήρωσε τις Μεταπτυχιακές της Σπουδές στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του ΕΚΠΑ στο πεδίο «Πληροφορική στην Εκπαίδευση», ενώ το 2014 ολοκλήρωσε τη Διδακτορική της Διατριβή με αντικείμενο την αξιοποίηση των Νέων Τεχνολογιών στην Εκπαίδευση στο ίδιο τμήμα.

Το 1995 άρχισε να εργάζεται ως δασκάλα.. Από το 2011 έως το Φεβρουάριο του 2018 υπηρέτησε ως Διευθύντρια σε σχολείο πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Το 2018 αποσπάστηκε στο Υπουργείο Παιδείας Έρευνας και Θρησκευμάτων προκειμένου να καταγράψει και να ταξινομήσει το ιστορικό αρχείο του Οργανισμού Εκδόσεως Διδακτικών Βιβλίων με στόχο την οργάνωση και αξιοποίησή του για εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς. Το Σεπτέμβρη του 2018 επιλέχθηκε Συντονίστρια Εκπαιδευτικού Έργου για τον κλάδο ΠΕ70 και τοποθετήθηκε στο 6ο Περιφερειακό Κέντρο Εκπαιδευτικού Σχεδιασμού Αττικής.

Έχει, επίσης, διδακτική εμπειρία στην τριτοβάθμια εκπαίδευση ως διδάσκουσα στο Μαράσλειο Διδασκαλείο και στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του Παιδαγωγικού Τμήματος Δημοτικής Εκπαίδευσης Αθηνών «Πληροφορική στην Εκπαίδευση».

Η επιμορφωτική της εμπειρία περιλαμβάνει περίπου 800 διδακτικές ώρες στην εκπαίδευση ενηλίκων με αντικείμενο τη διαφοροποιημένη διδασκαλία, την εισαγωγή καινοτομιών στην εκπαίδευση, την αφηγηματική τεχνική ως διδακτικό εργαλείο και στον σχεδιασμό, την ανάπτυξη, εφαρμογή και αξιολόγηση διδακτικών ψηφιακών σεναρίων στο μάθημα της ιστορίας.

Έχει συνεργαστεί με το Ινστιτούτο Εκπαιδευτικής Πολιτικής ως εμπειρογνώμονας στη δημιουργία ψηφιακών σεναρίων ιστορίας για την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, τα οποία απόκεινται στην ψηφιακή εκπαιδευτική πλατφόρμα «Αίσωπος».

Έχει συμμετάσχει με ερευνητικές εργασίες σε συλλογικούς τόμους στην Ελλάδα και το εξωτερικό, σε επιστημονικά περιοδικά και πρακτικά συνεδρίων. Έχει σχεδιάσει, αναπτύξει και αξιολογήσει εκπαιδευτικά λογισμικά, τα οποία εγκρίθηκαν από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και αποτελούν πιστοποιημένο εκπαιδευτικό υλικό για αξιοποίηση στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση στην Ελλάδα και την Κύπρο.

Ανάμεσα στα ερευνητικά έργα στα οποία συμμετείχε περιλαμβάνονται και τα ακόλουθα:

1) Αναζήτηση, σχολιασμός και καταγραφή των παλαιών σχολικών εγχειριδίων για την υποστήριξη της ψηφιακής πλατφόρμας του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής «Ιστορική Συλλογή». Στο συγκεκριμένο έργο ανέπτυξε δύο εκπαιδευτικά σενάρια (ένα για την Πρωτοβάθμια και ένα για τη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση) για τη διδακτική αξιοποίηση της συλλογής.

2) «Δημιουργία πρωτότυπης μεθοδολογίας εκπαιδευτικών σεναρίων βασισμένων σε ΤΠΕ και δημιουργία εκπαιδευτικών σεναρίων για τα μαθήματα της Ελληνικής Γλώσσας στην Πρωτοβάθμια και Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση» (σε συνεργασία με το Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας).

3) "Dual Citizenship, Governance and Education: A Challenge to the European Νation State" (Co-ordinator: University of Joensuu, Finland) του Ευρωπαϊκού Παρατηρητηρίου των Φαινομένων Ρατσισμού και Ξενοφοβίας (EUMC). Ερευνήτρια με αντικείμενο την καταγραφή και ανάλυση του τρόπου ζωής και των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι μετανάστες στην Ελλάδα στους τομείς εργασίας, στέγης και εκπαίδευσης.

Τον Ιανουάριο του 2018 εγκρίθηκε η εκπόνηση της μεταδιδακτορικής της έρευνας στο Τμήμα Ιστορίας και Εθνολογίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης με τίτλο «Ιστορική εκπαίδευση και νέες τεχνολογίες. Εκπαιδευτικά σενάρια ιστορίας ως εναλλακτική διδακτική πρόταση» και επιβλέποντα τον επίκουρο καθηγητή Άγγελο Παληκίδη.

Δημιουργήστε δωρεάν ιστοσελίδα! Αυτή η ιστοσελίδα δημιουργήθηκε με τη Webnode. Δημιουργήστε τη δική σας δωρεάν σήμερα! Ξεκινήστε