"Το μοντέλο παρατήρησης έργων τέχνης «Artfull Thinking» και η αξιοποίηση των ΤΠΕ στη διδασκαλία των Εικαστικών. Παράδειγμα διδακτικού σεναρίου προσανατολισμένου στις παραπάνω εκπαιδευτικές τεχνικές"
Καλαματιανού Mαρία, Δρ, Συντονίστρια Εκπαιδευτικού Έργου, ΠΕ 70 6ο ΠΕΚΕΣ Αττικής
Περίληψη Εισήγησης
Με τον προσανατολισμό της εκπαιδευτικής διαδικασίας του 21ου αιώνα να γίνεται ολοένα και περισσότερο οπτικά και ψηφιακά προσδιορισμένος, κρίνεται σκόπιμο, μέσα από τη διδασκαλία των Εικαστικών Τεχνών να αναπτυχθούν εκείνες οι ικανότητες πρόσληψης και επεξεργασίας των οπτικών πληροφοριών αλλά και γραφικής ή λεκτικής απεικόνισης και αναπαράστασης των ιδεών και των σχέσεων των αντικειμένων του περιβάλλοντος, που θα κάνουν το μαθητή να κατανοεί και να αλληλεπιδρά καλύτερα με το γύρω του χώρο.
Στα πλαίσια ερευνητικής διατριβής σχεδιάστηκε και υλοποιήθηκε σε σχολική τάξη Δημοτικού ένα μοντέλο διδασκαλίας των Εικαστικών, που περιλάμβανε αλληλεπιδραστικές δραστηριότητες σε ψηφιακό περιβάλλον, μέσα από τις οποίες οι μαθητές, ερχόμενοι σε επαφή με έργα ζωγραφικής κυρίως, του 20ου αιώνα, βελτίωναν την οπτική τους αντίληψη, κατανοούσαν έννοιες σχετικές με τα μορφικά στοιχεία των έργων τέχνης, γνώριζαν καλλιτεχνικά κινήματα, συνέκριναν, ταξινομούσαν, κατηγοριοποιούσαν έργα με αισθητικά κριτήρια, διατύπωναν υποθέσεις για τις ιδέες ή τα συναισθήματα, που οι δημιουργοί τους επιχείρησαν να εκφράσουν μέσα από αυτά και εξέφραζαν τις απόψεις τους για την αισθητική αξία των έργων που παρατηρούσαν.
Το ψηφιακό περιβάλλον συνεπικουρούσε επίσης, δραστηριότητες στοχαστικού διάλογου με βάση το μοντέλο παρατήρησης έργων τέχνης «Artful Thinking», με στόχο τα παιδιά να εκφράσουν κρίσεις, υποθέσεις, απόψεις ή και συμπεράσματα στα οποία κατέληγαν, μετά την κριτική ενασχόλησή τους με τα έργα τέχνης ή και να παράγουν δημιουργικό γραπτό λόγο «εμπνευσμένα» από τις αισθητικές εμπειρίες που βίωναν σε κάθε στάδιο της παρέμβασης, εκφράζοντας προσωπικές τους εμπειρίες, βιώματα ή συναισθήματα.
Δραστηριότητες ζωγραφικής με ψηφιακά ή φυσικά μέσα και υλικά ολοκλήρωναν το διδακτικό μοντέλο, δίνοντας ευκαιρίες στους μαθητές να αξιοποιούν εμπειρίες, γνώσεις, εξειδικευμένο εικαστικό λεξιλόγιο και αισθητικά κριτήρια, την αντιληπτική τους ικανότητα, μέσα, εργαλεία και τεχνικές δεξιότητες, για να δώσουν μορφή στις ιδέες τους και να δημιουργήσουν τα δικά τους έργα, ολοκληρώνοντας το δίπτυχο: κριτικός θεατής και δημιουργός έργου τέχνης.
Το διδακτικό σενάριο που περιγράφεται στη συνέχεια βασίζεται στο παραπάνω μοντέλο και αποτελεί μια εναλλακτική πρόταση για τους εκπαιδευτικούς, αποτελεσματικής ενσωμάτωσης των ΤΠΕ στη διδασκαλία των Εικαστικών, προκειμένου οι μαθητές να διευκολύνονται στη λειτουργική κατανόηση αισθητικών εννοιών, να εμπλέκονται σε δραστηριότητες στοχαστικού διαλόγου κατά τη διαδικασία κριτικής θέασης και εκτίμησης έργων τέχνης και να παράγουν κείμενα δημιουργικής γραφής, βιώνοντας ανάλογες αισθητικές εμπειρίες.
ΛΕΞΕΙΣ - ΚΛΕΙΔΙΑ: Εικαστικά, ΤΠΕ, Artfull Thinking, μοντέλο διδασκαλίας, στοχαστικός διάλογος, κριτική θέαση έργου τέχνης, δημιουργική γραφή
Βιογραφικό Εισηγήτριας
Η Μαρία Καλαματιανού γεννήθηκε το 1967 στον Πειραιά, ζει και εργάζεται εκεί μέχρι σήμερα. Αποφοίτησε το 1986 από τη Ράλλειο Παιδαγωγική Ακαδημία του Πειραιά και συνέχισε τις σπουδές της στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Αθηνών, απ' όπου αποφοίτησε το 1991. Το 2001 απέκτησε Μεταπτυχιακό Δίπλωμα Ειδίκευσης στην «Πληροφορική στην Εκπαίδευση», από το ΠΤΔΕ του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ το 2017 έγινε κάτοχος Διδακτορικού Διπλώματος από το ίδιο Τμήμα, με θέμα διατριβής: «Η Παιδαγωγική Αξιοποίηση των ΤΠΕ για την καλλιέργεια της Εικαστικής Αγωγής των Μαθητών στις δυο τελευταίες τάξεις του Δημοτικού Σχολείου». Από το 1989 εργάζεται ως δασκάλα σε Δημοτικά Σχολεία του Πειραιά, ενώ τα τελευταία 11 χρόνια ήταν Διευθύντρια στο 41οΔημοτικό Σχολείο Πειραιά. Πρόσφατα έγινε Συντονίστρια Εκπαιδευτικού Έργου για δασκάλους στην περιοχή του Πειραιά και των νησιών του Αργοσαρωνικού. Είναι επίσης επιμορφώτρια δασκάλων στο πρόγραμμα «Επιμόρφωση των Εκπαιδευτικών για την Αξιοποίηση και εφαρμογή των ΤΠΕ στη διδακτική πράξη» του ΥΠ.Π.Ε.Θ. από το 2005 μέχρι και σήμερα. Στα βασικά ενδιαφέροντά της συγκαταλέγονται ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη εκπαιδευτικού λογισμικού καθώς και η ανάπτυξη μαθησιακών δραστηριοτήτων και εκπαιδευτικών σεναρίων με την αξιοποίηση των ψηφιακών τεχνολογιών για τη διδασκαλία των μαθημάτων σε όλες τις τάξεις του δημοτικού σχολείου. Είναι παντρεμένη και μητέρα δύο δίδυμων αγοριών.