"Οxford Debates για Νέους στη Διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών"

Εγγλέζου Φωτεινή, Διδάσκουσα στο Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο, Συντονίστρια Ε.Ε. ΠΕ70 Πειραιά, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ρητορικών και Επικοινωνιακών Σπουδών Ελλάδας (Ι.Ρ.Ε.Σ.Ε.)

Περίληψη Εισήγησης

Τα τελευταία είκοσι χρόνια παρατηρείται έντονο ερευνητικό ενδιαφέρον για την αποτελεσματικότερη διδασκαλία των Φυσικών Επιστημών σε ολόκληρη την Ευρώπη. Απώτερος στόχος είναι η ενίσχυση του επιστημονικού γραμματισμού των νέων και η ευαισθητοποίησή τους σε θέματα Φυσικών Επιστημών. Η τάση αυτή δικαιολογείται εύκολα, αν αναλογιστούμε ότι οι Φυσικές Επιστήμες βρίσκονται στο επίκεντρο καίριων οικονομικών και επιστημονικών επιτευγμάτων. Επίσης, δεν θα ήταν υπερβολή να ισχυριστούμε ότι οι Φυσικές Επιστήμες αποτελούν, ταυτόχρονα και πηγή εύρεσης λύσεων για την αντιμετώπιση υπαρχόντων κοινωνικών, πολιτισμικών, περιβαλλοντικών προβλημάτων.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο αναδεικνύεται κυρίαρχη η διδασκαλία της επιχειρηματολογίας. Η ανταλλαγή επιχειρημάτων και η διεξαγωγή αντιλογιών αναφορικά με επιστημονικά θέματα αναδεικνύεται σε βασικό μέσο τόσο για την καλλιέργεια του κριτικού και επιστημονικού γραμματισμού μαθητών Γυμνασίων και Λυκείων όσο και για τη διασύνδεση της επιστημονικής γνώσης με την ίδια τη ζωή. Η ενεργός συμμετοχή μαθητών σε επιχειρηματολογικές διαλογικές διαδράσεις συνεισφέρει στην αποτελεσματικότερη κατανόηση βασικών επιστημονικών αρχών, ενώ, ταυτόχρονα, δίνει τη δυνατότητα καλλιέργειας γλωσσικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων μέσα από την παραγωγή και παρουσίαση επιχειρημάτων. Ταυτόχρονα, οι μαθητές/τριες αναπτύσσουν την κριτική σκέψη αναφορικά με κοινωνικά και επιστημονικά ζητήματα με ηθικές προεκτάσεις για τη ζωή και την επιστήμη.

Συμπερασματικά, το ευρωπαϊκό ερευνητικό πρόγραμμα Erasmus+ KA2 Οxford Debates for Youth in Sciences Education προτείνει μια καινοτόμο προσέγγιση της διδασκαλίας των Φυσικών Επιστημών. Απώτερος στόχος είναι η ευαισθητοποίηση μαθητών και εκπαιδευτικών αναφορικά με την αξία της επιχειρηματολογίας και της επικοινωνίας της επιστημονικής γνώσης μέσα από την Τέχνη του Λόγου.

Βιογραφικό Εισηγήτριας

Η Φωτεινή Εγγλέζου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στο Φιλοσοφικό-Παιδαγωγικό-Ψυχολογικό Τμήμα της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Μιλά Αγγλικά, Γαλλικά και Ιταλικά. Aκολούθησε μετεκπαίδευση στο Μαράσλειο Διδασκαλείο Δημοτικής Εκπαίδευσης Αθηνών και κύκλο μεταπτυχιακών σπουδών στο Π.Τ.Δ.Ε. Αθήνας (Μ. Ed. της Διδακτική Γλώσσας), όπου έλαβε υποτροφία από το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών. Το 2011 ανακηρύχθηκε Δρ Διδακτικής της Γλώσσας και Ρητορικής στο Π.Τ.Δ.Ε. του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Θέμα της διατριβής αποτέλεσε η διδακτική του επιχειρηματολογικού λόγου.

Διαθέτει πολυετή διδακτική εμπειρία στον χώρο της δημόσιας και ιδιωτικής πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Aπό το 2011 ως τo 2018 εργάστηκε ως διευθύντρια Δημοτικών Σχολείων, ενώ από το 2018 είναι Συντονίστρια Εκπαιδευτικού Έργου ΠΕ70. Συμμετείχε ως αξιολογήτρια εκπαιδευτικού υλικού στο πρόγραμμα του ΙΕΠ «Νέο Σχολείο - Νέο Πρόγραμμα Σπουδών».

To βιβλίο της Η Διδακτική της Επιχειρηματολογίας.Από τον Προφορικό στον Γραπτό Λόγο. Θεωρία και Πράξη (2014) αποτελεί μια κατατεθειμένη πρόταση για την διδακτική αξιοποίηση και εφαρμογή της επιχειρηματολογίας στην εκπαίδευση. Το βιβλίο της διανέμεται μέσω του συστήματος διανομής βιβλίων ΕΥΔΟΞΟΣ σε φοιτητές του Πανεπιστημίου Πειραιώς. Πολυάριθμα άρθρα της είναι δημοσιευμένα σε συλλογικούς τόμους, πρακτικά συνεδρίων και επιστημονικά περιοδικά τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό.

Υποστηρίζει τη διάχυση της ρητορικής -μέσω της καλλιέργειας του επιχειρηματολογικού λόγου και της κριτικής σκέψης- σε όλες τις βαθμίδες εκπαίδευσης, μέσα από στοχευμένα, αλληλοσυνδεόμενα και αντίστοιχα με την ηλικία, τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες των συμμετεχόντων προγράμματα εκπαιδευτικής δράσης, που συντελούν στη διαμόρφωση των αυριανών ενεργών δημοκρατικών πολιτών.

Έχει πραγματοποιήσει, εθελοντικά, πολυάριθμα εκπαιδευτικά και επιμορφωτικά προγράμματα για την αξιοποίηση της επιχειρηματολογίας και της Τέχνης του Λόγου στη διαμόρφωση της κριτικής στάσης των μαθητών και ενδοσχολικές επιμορφώσεις μαθητών τόσο στην πρωτοβάθμια όσο και στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση σε σχολεία αλλά και ρητορικούς ομίλους Γυμνασίων και Λυκείων, ενώ κατά τη διάρκεια του εαρινού εξαμήνου 2017 συντόνιζε ομάδα αντιλογίας φοιτητών Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο Πειραιώς.

Από το 2011 έως το 2014 διετέλεσε αντιπρόεδρος παιδείας του ρητορικού ομίλου ενηλίκων Hellenic Τοastmasters Club και το έτος 2014-2015 πρόεδρος του ομίλου. Για πρώτη φορά εφάρμοσε στην Ελλάδα το πρόγραμμα των Toastmasters: "Επικοινωνία και Ηγεσία για Νέους" (μαθητές Λυκείου).

Από το 2016 είναι πρόεδρος στο Ινστιτούτο Ρητορικών και Επικοινωνιακών Σπουδών Ελλάδας και συντονίζει επιμορφωτικά σεμινάρια εκπαιδευτικών της πρωτοβάθμιας, δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης αναφορικά με θέματα επιχειρηματολογίας, ρητορικής και επικοινωνίας. Από το 2018, ως Πρόεδρος του ΙΡΕΣΕ, ανέλαβε την υλοποίηση του ερευνητικού προγράμματος Erasmus KA2 με θέμα: Οxford Debates for Youths in Science Education.

Συμμετέχει ως εισηγήτρια σε συνέδρια τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό σχετικά με την επιχειρηματολογία και την αξία της ρητορικής στην προώθηση του σχολικού και κριτικού γραμματισμού. Το 2018 συμμετείχε ως Κεντρική Ομιλήτρια (Key-note Speaker) στο συνέδριο Παιδαγωγική Επικοινωνία: από το Χθες στο Σήμερα, που διοργάνωσε στη Σόφια το Ινστιτούτο Ρητορικής και Επικοινωνίας της Βουλγαρίας σε συνεργασία με πανεπιστημιακούς φορείς.

Επίσης, συμμετέχει ως μέλος της οργανωτικής και επιστημονικής επιτροπής για την πραγματοποίηση επιστημονικών ημερίδων, συνεδρίων, αγώνων αντιλογίας, ρητορικών επιδείξεων, φεστιβάλ ρητορικής τέχνης σε συνεργασία με σχολικούς, ακαδημαϊκούς, πολιτισμικούς φορείς και φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης (Δημοτική Επιτροπή Παιδείας Αλίμου, Βιβλιοθήκες, Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδας-Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, Φυλακές Ανηλίκων Αυλώνα κ.ά.) και ως μέλος κριτικών επιτροπών αγώνων αντιλογίας. Έχει επιμορφωθεί ως εκπαιδεύτρια αγώνων αντιλογίας από τη Διεθνή Εκπαιδευτική Ένωση Αντιλογίας (International Debate Education Association-ΙDEA).

Είναι μέλος της επιστημονικής επιτροπής του ηλεκτρονικού περιοδικού Rhetoric and Communications E-Journal και της Επιστημονικής Επετηρίδας. Επίσης, συμμετέχει περιστασιακά ως κριτής άρθρων στο γλωσσολογικό περιοδικό GOVOR/SPEECH (Croatian Journal of Phonetics).

Είναι μέλος της Ρητορικής Ευρωπαϊκής Εταιρείας (Rhetoric Society of Europe) και της Παιδαγωγικής Εταιρείας Ελλάδας.

Έχει ερευνητική και ακαδημαϊκή επαγγελματική εμπειρία σε ακαδημαϊκούς φορείς όπως το ΕΚΠΑ, ΠαΠει, Ελληνικό Ανοιχτό Πανεπιστήμιο (Ε.Α.Π.), όπου εργάζεται μέχρι σήμερα ως διδάσκουσα του μαθήματος της Κριτικής Παιδαγωγικής στο πλαίσιο του ΜΠΣ Language Learning for Refugees and Migrants.